Rezervuardan gelen hidrokarbonun yüzeye akışını kontrol eden, üzerinde çeşitli vanaların ve basınç göstergelerinin olduğu kuyubaşı kontrol ekipmanına noel ağacı (petroleum christmas tree) denir. Özellikle gaz rezervuarında (rezervuar basıncıyla yüzeye kendiliğinden çıkabilen) kullanılan noel ağacı, gazın istenildiği zaman yüzeye çıkışını sağlar.
Anülüs (Annulus) Nedir?
Petrol borusu (tubing) ile muhafaza borusu (casing) arasındaki kalan boşluğa anülüs denir. Bu boşlukta hidrokarbonlar bulunmaz. Formasyondan gelen sıvıların muhafaza boruları ile teması kesilerek muhafaza borularında meydana gelen korozyon yavaşlatılmış olur.
Sızdırmazlık Tapası (Packer) Nedir?
Hidrokarbonun anülüse (casing ile tubing arasında kalan boşluk) kaçmasını engellemek amacıyla tubingin başında (rezerv yönünden) bulunan ve etrafını kaplayan tıkaca sıdırmazlık tapası (packer) denir.
Petrol Borusu (Tubing) Nedir?
Muhafaza borusunun (casing) içinde bulunan daha dar çaplı, rezervuardan çıkan hidrokarbonların muhafaza borusu yerine buradan yüzeye aktığı borudur. Petrol borularının (tubing) tamiri ve bakımı, muhafaza borularına kıyasla daha hızlı ve ekonomik olduğu için hidrokarbonların muhafaza borusu yerine petrol borusundan gelmesi tercih edilir. Petrol borsunun rezervuar tarafından başlangıcında, casing borusu ile arasında “packer” denen hidrokarbonun anülüse…
Kuyu Çimentolaması (Well Cementing) Nedir?
Muhafaza borusunun (casing) yerleştirilmesinden sonra muhafaza borularının ve kuyu cidarının stabilizasyonunu sağlamak, muhafaza borularının korozyonunu azaltmak amacıyla yapılır. Donma (solidify) zamanı hesaplanarak kuyuya aktarılan sıvı (liquid) çimento, muhafaza borusunun (casing) tabanından dış yüzeyine ulaşır ve yükselerek hedeflenen noktada donması sağlanır. Teleskobik muhafaza borularında genellikle bu işlemler her borunun çapı darlacağı zaman tekrarlanarak tamamlanır.
Perforasyon (Perforation) Nedir?
Üretim için hedeflenen hidrokarbon zonuna ulaşıldığında rezervuardaki hidrokarbonların kuyuya akması için yapılan delme işleminde denir. Perforasyon tabancaları (perforation gun) kuyuya indilerek ateşlenir ve özel mermiler/patlayıcılar aracılığıyla delme işlemi gerçekleşir. Böylece hidrokarbonların kuyuya akışı sağlanır.
Muhafaza Borusu (Casing) Nedir ?
Belirli bir derinliğin üzerinde yapılan sondaj işlemlerinde kuyunun stabilitesini sağlamak, yer altı suyunun sondaj kuyusu ile temasını keserek sondaj takımının korozyona uğramasını azaltmak, yüzeye çıkan hidrakarbon kaynaklarının yer altı sularına karışmasını önlemek gibi çeşitli amaçlarla kuyuya muhafaza borusu indirilir. Çoğunlukla karbon çelikten yapılan muhafaza boruları; sondajın derinliği, kayaç tipi, hidrokarbon türü gibi etkenlere bağlı olarak…
Terk Edilmiş Kuyu (Plug and Abandonment Well) Nedir?
Yapılan sondajdan sonra kuyunun üretim maliyetinin kazancından fazla olması, keşif amacıyla açılan kuyularda istenilen jeolojik şartların olmaması, kuyularda meydana gelen kapanma ve yıkılmaların üretimi çok zorlaması, sondajın yapıldığı dönemde petrol fiyatlarının ani düşmesi, operatör şirketin mali krize girmesi gibi çeşitli sebeplerden dolayı keşif veya üretim kuyuları; ilgili ülkenin anayasasına uygun bir şekilde kapatılarak kuyu terk…
Jeofon (Geophone) Nedir?
Hidrokarbon aramacılığında sismik titreşim üreten kamyonların (vibrator truck) veya patlayıcıların (explosive materials: dynamite) oluşturduğu yapay depremin mekanik enerjisini, elektrik sinyaline dönüştürerek kaya formasyonunun yapısının incelenmesini sağlayan sensörlerden biridir. Sensörlerden gelen sinyaller, sismik kayıt kamyonunda (seismic recorder truck) işlenerek 2 boyutlu veya 3 boyutlu biçimde formasyon yapısının görüntüsü oluşturulur.
Deniz (Dibi) Sondajı (Offshore Drilling) Nedir?
Sondajlar yapıldığı yüzeye göre temelde deniz (dibi) sondajı (offfshore drilling) ve kara sondajı (onshore) drilling şeklinde ikiye ayrılır. Su üstünde yapılan -okyanuslarda dahil- sondajlara deniz sondajı denir. Yüksek maliyetlerle büyük arama ve sondaj gemileriyle yürütülen bu tür sondaj işlemlerinin sayısı kara sondajlarına kıyasla çok daha azdır. Bunun da sebebi karşılaşılan yüksek maliyetler ve risklerdir. Bir…
Kara Sondajı (Onshore Drilling) Nedir?
Petrol sondajları yapıldığı yere göre temelde karada (onshore) ve denizde (offsore) şeklinde ikiye ayrılmaktadır. Karada yapılan petrol sondajları denizde yapılan sondajlara kıyasla çok daha az maliyetlidir ve bundan dolayı bu alanda faaliyet gösteren şirketlerin sayısı deniz sondajında faaliyet gösteren şirketlere kıyasla çok daha fazladır. Bunun yanında deniz ve okyanus tabanlarında keşfedilmemiş hidrokarbon kaynaklarının miktarı, karaya…
Kayaç Parçacıkları (Rock Chips) Nedir?
Petrol sondajı esnasında yer altında bulunan kayaçların parçalanmasıyla ortaya çıkan ve sondaj sıvısı (drilling fluid) ile beraber yüzeye gelen kayaçların küçük parçacıklarıdır. Bu parçacıklar rezervuarın yapısı konusunda jeologlara ve petrol mühendislere önemli bilgiler verir ve gerektiği durumda bu kayaç parçacıkları test ve analiz için laboratuvara gönderilir.
Sondaj Matkabı Ucu Nozulları (Nozzles in the Drilling Bit) Nedir?
Sondaj matkaplarının ucunda (drilling bit) bulunan deliklere denir. Bu deliklerden kuyulara sondaj esnasında gaz veya sıvı enjekte edilir. Böylece bu akışkanlar, sondajda açığa çıkan taş parçalarını yüzeye taşıyabilir, hidrostatik basınç sağlayabilir, ve sondaj matkabında sürtünmeden dolayı oluşan yüksek sıcaklığı düşürmeye yardımcı olabilir.
Yönlü Sondaj Kuyusu (Deviated Well) Nedir?
Geleneksel kuyulardan farklı olarak sondaj esnasında belirli bir derinlikten sonra hedeflenen açılarda saptırma yapılmasıyla oluşmuş kuyulardır. Özellikle kaya gazı gibi geleneksel olmayan kaynaklarların ekonomik olarak üretiminin yaygınlaştığı 1980’li yıllarda kullanımı artmış ve gelişmişdir.
Sondaj Matkabı (Ucu) (Drill Bit) Nedir?
Sondaj işlemlerinde sondaj borusunun ucunda bulunan ve amacına göre kırma (crushing) , tıraşlama (shearing) veya her ikisini de yapabilen (Hybrit Drill Bit) sondaj takımının (drillstring) bir parçasıdır. Üzerinde sondaj sıvısının (drilling fluids) akacağı delikler de (nozzle) bulundurabilir.
PetroKampus 