Uluslararası Organizasyonlar

Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC)

13 petrol ihraç eden ülkenin birleşimi olan bu örgüt, petrol politikalarını ortak bir çatı altında belirlemek amacıyla 1960’ta İran, Irak, Kuveyt, Suudi Arabistan ve Venezuela tarafından kurulmuştur. Bu organizasyonun ilkelerini paylaşan her ülke için üyelik kabul etmektedir.

Petrol kaynakları ekonomik açıdan önemli bir yer teşkil ettiğinden, OPEC’in hedefleri şunlardır:

• Petrol piyasasındaki arz ve talebi dengeleyerek istikrar getirmek.
• Senede en az iki kez toplanarak marketteki gelişmeler ışığında gerektiğinde yeni politikalar belirlemek.

OPEC’in misyonu ise; üye ülkeler için bir petrol politikası belirlemek; müşterilere daha verimli, kârlı ve düzenli bir piyasa yaratmak; üreticilere ve yatırımcılara gelir kapısı olmak.

OPEC ülkeleri 2020 yılında dünyanın kanıtlanmış petrol rezervinin %79,9’na sahip

Petrolün üretimi açısından ise OPEC, dünyada %37,1 gibi bir pazar payına sahip.

Source:OPEC Annual Statistical Bulletin 2019

Amerikan Petrol Enstitüsü (API)

1919 yılında kurulmuş bu örgüt; Amerikan petrol piyasasında hükümetle işbirliği yapma, Amerikan petrol ürünlerinin yurt içinde ve yurt dışında ticaret payını artırma, tüm petrol endüstrisinin çıkarlarını gözetme ve üyelerinin karşılıklı büyümesini sağlama amacıyla kurulmuştur.

600’dan fazla üyesiyle API, entegre şirketleriyle beraber petrol alanında keşif, üretim, arıtım, pazarlama, boru hatları, tedarik ve hizmetlerden oluşan büyük bira ağa sahiptir. API ana olarak ülke içinde işlerini yürütse de başka alanlarda da bulunmaktadır:

• Petrol endüstrisinde araştırma yapmak ve veri toplayarak istatistik oluşturmak.
• Petrol endüstrisindeki ekipmanlarında standartlar oluşturmak, sertifika sağlayıcı olmak, eğitim programlarına sahip olmak.
• Petrol ürünlerini taksitlendirme açısından mantıklı bir anlayış oluşturmak.

Uluslararası Sondaj Müteahhitleri Derneği (IADC)

IADC, 1940’tan bu yana petrol endüstrisini küresel çapta söz sahibi yaparken güvenlik, çevre gözetimine ve operasyon verimliliğine önem vermek gibi amaçları taşıyarak varlığını sürdürmektedir. Üyelik tüm petrol endüstrisinde bulunan şirketlere açıktır.

Uluslararası Enerji Kuruluşu (IEA)

Paris merkezli olarak kurulan IEA, OECD’ye bağlantılı bir bağımsız kuruluştur. IEA, 30 üye ülkenin vatandaşlarına güvenilir, uygun ücretli ve temiz enerji sağlama amacıyla çalışmaktadır.

IEA üye ülkeleri, kriz durumlarını aşmak amacıyla ortak politikalar yürütmek, enerji verilerini paylaşma, rasyonel kararlar almak için anlaşmıştır.

IEA alttaki dört ana alana odaklanır:

• Enerji Güvenliği
• Ekonomik Kalkınma
• Çevresel Farkındalık
• Küreselleşme

Amerikan Maden, Metalurji ve Petrol Mühendisleri Enstitüsü (AIME)

AIME 1871’de 22 Maden Mühendisi tarafından Amerika’nın ilk mühendislik topluluklarından biri olarak kurulmuştur.

AIME’nin misyonu üye toplulukların gelişmesine katkı sağlamak, mühendislik ve bilim topluluklarını temsil etmektir.

AIME, 200 binden fazla profesyonel üyesiyle 5 tane bağımsız topluluğa çatı topluluk yapar:

• SME (Madencilik, Metalurji ve Keşif Derneği)
• TMS (Mineraller, Metaller ve Malzemeler Derneği)
• AIST (Demir ve Çelik Teknolojileri Derneği)
• SPE (Petrol Mühendisleri Derneği)

Petrol Mühendisleri Derneği (SPE)

125 ülkede yaklaşık 49,500 üyeye teknik ve işletme bilgisi toplar, dağıtır ve paylaşır. Ayrıca, bölüm toplantıları, yayınlar, sürekli eğitim programları ve teknik toplantılar ve sergiler gibi etkinlikler düzenleyerek sektöre katkıda bulunmaktadır.

SPE’nin misyonu:

• Petrol ve gaz kaynaklarının keşfi, geliştirilmesi ve üretimi ile ilgili teknik bilgiyi toplamak, yaymak bununla birlikte ilgili teknolojileri halkın yararına sunmak
• Sektör çalışanlarına teknik bilgilerle katkı sağlamak

SPE öğrenci üyeliği internet sayfası

SPE Türkiye

SPE Türkiye, ülkedeki petrol endüstrisinde teknik ve sosyal ağ alanlarında bulunan bir alt birimdir. SPE Türkiye, 150 üyeden ve 5 öğrenci biriminden oluşmaktadır:

• Orta Doğu Teknik Üniversitesi
• Orta Doğu Teknik Üniversitesi – Kuzey Kıbrıs Kampüsü
• İstanbul Teknik Üniversitesi
• Batman Üniversitesi
• İskenderun Teknik Üniversitesi

Daha fazlasını incelemek için speturkey.org adresini ziyaret edebilirsiniz.

Petrol Endüstrisi Şirketleri

Servis Şirketleri ve Operatör Şirketleri

Petrol arama ve üretim endüstrilerine servis sağlayan ancak kendi başına petrol üretimi yapmak şirketler servis şirketi olarak adlandırılır. Bu servisler çimento sağlama, kuyu testi, kuyu tamamlama ve kuyu logu çıkarma gibi hizmetlerden oluşur.

Operatör şirket ise, bir petrol sondaj projesinde ana yönetici konumundadır ve keşif, geliştirme ve üretim konularında karar verici konumundadır. Operatör şirketler servis şirketlerinden hizmet alarak petrol üretimini yapar.

Genel olarak operatör şirketler bir projeden servis şirketlerine göre daha fazla kar ederler.

Bazı Servis Şirketleri

Schlumberger

120 bin çalışanıyla 85 ülkede yer alan şirket, büyük bir yelpazede petrol ürünleri ve hizmetlerini sağlar.

Şirketin sağladığı hizmetler

Source : http://www.slb.com

Halliburton

1919’da kurulan şirket, 80 binden fazla çalışanıyla 80 ülkede hidrokarbonların keşfi, jeolojik verilerin yönetimi, kuyu açılımı ve tamamlanması gibi hizmetler vermektedir.

Baker Hughes

60 binden fazla çalışanıyla 80 ülkede ürün ve hizmet sağlamaktadır.

Bazı Operatör Şirketleri

Shell

90 bin çalışanı ve 70 ülkede bulunan Shell’in operasyonları üç ana kısma ayrılır:

• Upstream: Petrol ve Doğal Gaz’ın araması ve çıkarımı
• Downstream: Ham petrolün rafine edimi, tedariği ve nakli, pazarlanması ve endüstrideki petrokimyasal ürünlerin üretimi.
• Proje ve Teknoloji: Şirketin büyük projelerinin yönetimini sağlar ve sektörün birtakım sorunlarına teknolojik çözüm üretir.

Exxon Mobil

75 bin çalışanıyla Exxon Mobil; Upstream, Downstream, Kimyasal maddeler, Doğal Gaz ve Enerji Marketinde operasyonlar gerçekleştirir.

BP

80 bin çalışanıyla 80 ülkede bulunan BP, Upstream’de keşif, alan gelişimi ve üretim alanlarında; Downstream’de ise yakıt sağlanması için çalışmalarını sürdürmektedir.

Ulusal Şirketler

Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO)

Karada ve denizde petrol ve doğal gaz keşifleri yapan Türkiye’nin petrol şirketi TPAO’nun temel amacı, Türkiye’nin petrol kaynaklarını geliştirerek dünyada Türkiye’nin sektördeki payını artırmaktır.

TPAO 2019 raporu

Source : https://www.tpao.gov.tr/file/2007/tpao-2019-annual-report-3425f194763692a3.pdf

Turkish Petroleum International Anonim Şirketi (TPIC)

1988 yılında kurulan TPIC, petrol kaynaklarının depolanması, ticareti ve taşınması, satış faaliyetlerinde bulunan Türkiye merkezli; Irak, Kazakistan, Azerbaycan gibi birçok ülkede de bulunan bir şirkettir.

TP-OTC

2019 yılında TPAO çatısı altında açık denizlerde petrol ve doğalgaz faaliyetleri gerçekleştirmek amacıyla kurulmuştur.

Boru Hatları ile Petrol Taşıma A.Ş. (BOTAŞ)

1973 yılında Irak Cumhuriyeti ve Türkiye Cumhuriyeti’nin anlaşmasıyla kurulan BOTAŞ, ilk olarak Irak’ın petrolünü İskenderun’a taşımak amacını taşıyordu.

BOTAŞ şu anda ise:

• Uluslararası Doğalgaz ve Petrol Taşıma Projeleri
• Ham Petrol ve Doğalgaz Taşıma ve Boru Hattı İşletmeciliği
• LNG’nin taşınması ve depolanması
• Deniz Terminal İşletmeleri

Gibi faaliyetlerde bulunmaktadır.

BOTAŞ’ın boru sistemleri haritası

Source: https://www.botas.gov.tr/pages/natural-gas-and-crude-oil-pipeline-map/416

Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (MAPEG)

2018 yılında kurulan MAPEG, maden ve petrol kaynaklarının keşif ve operasyonları için işletme lisansı vermektedir.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK)

Elektrik, Doğal gaz ve Petrol piyasalarında taşıma, depolama, işlenme ve dağıtılma konularında sertifika verme gibi konularıyla ilgilenen Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynak Bakanlığına bağlı olan kurumdur.

Referanslar

Dr. Sevtaç BÜLBÜL, Dr. Betül YILDIRIM. (2022, March 3-9). ODTUClass2022s. Retrieved from ODTUClass: https://odtuclass2022s.metu.edu.tr/